Organik maddenin geri dönüşümü; sağlıklı toprak, temiz su ve
sürdürülebilir tarımın kendisidir. Solucanlar olmaksızın ekolojik sistemin
sürdürülebilirliği mümkün değildir. Solucanlar yerkürede kendileriyle birlikte
tüm canlıların soluması için milyonlarca yıldır görev başındadırlar.
Solucan gübresi, kırmızı solucanların bitkisel ve hayvansal
organik atıkların işlemesi sonucu meydana gelen solucan dışkısıdır. Görünüş
olarak siyah toprağa benzer ve kötü bir kokusu yoktur.
İçeriğinde bitkinin gelişimi için gereken bütün enzimler,
toprak antibiyotikleri, vitaminler, büyüme hormonları ve humik maddeler vardır.
Kesinlikle hastalık yapıcı mikro florlar, parazit yumurtaları, ot tohumları ve
ağır metaller içermez.
Ticari amaçla dünyadan en yaygın kullanılan türler kırmızı
solucanlar olarak bilinen Eisenia foetida ve Eisenia andrei’dir. Esencan olarak
adlandırdığımız bu türler dünyada ılıman iklimler esas olmak üzere, ekstrem
şartların olduğu kuşaklar hariç her yerde bulunurlar.
Esencanlar; 5 - 10 cm uzunluğundadırlar. Ortalama ağırlıkları
0.5 – 1 gr civarındadır. Bir günde en fala kendi ağırlıkları kadar yem yerler.
Ortalama 150 halkaları vardır. Esencanlar’ın ideal yaşam ve besin ortamı olarak
saman altlıklı büyükbaş hayvan gübresini tercih ederler.
Solucan maması olarak kullanılan karışım %50 – 60 taze ahır
gübresi, %10 toz talaş, %25 – 30 oranında saman, ot yada slaj atığı bir
miktarda evsel atık kullanılarak oluşturulan kuru madde oranı yüksek malzeme 3
gün ara ile 3 – 4 kez karıştırılarak genişliği 2 metre, yüksekliği 1.80 – 2 metre
olan bir yığın yapılmalıdır.
Solucanlar kışın 3 haftada bir kez yazın 3 günde bir
beslenmelidir. Soğukta kompostlaşma yavaşlamaktadır. Solucanlar beslendikçe
yukarıya doğru hareket etmektedirler. Solucanı ortamdan ayırmak için kompostun
üstüne serilecek ağ ya da file 7 gün beklenilip solucanlar bu ağa geçtikten
sonra yeni ortama aktarılmalıdırlar.
Beslemede kesinlikle pişirilmiş ve sos katılmış atıklar
kullanılmamalıdır. Kahve telvesi, çay posası, yumurta kabuğu, salatalık ve muz
kabuğunu çok sevdikleri bilinmektedir.
Kışın daha fazla miktarda besin verildiğinde solucanlar bu
ortamda beslenmeksizin -10, -15 C’de yaşamaya devam edebilmektedirler.
Doğal ortamlarda ve tarımsal alanlarda, hayvan gübrelerinde
ve hayvan dışkılarının bitkisel döküntülerle karışarak oluşan yığınlarda
yaşarlar.
Sebze yetiştiriciliğinde ocaklara 40 – 50 gr vermikompost ve
viollere olarak şaşırtmada kullanılabilmektedir. Özellikle köklendirmede çok
önemli rol oynadığından dikim çukurlarına konması tavsiye edilmektedir. Gübre
oluştuktan sonra ne kadar süre bekletilirse değeri o kadar yükselmektedir.